۳ مبانی اعتقادی (ارزشی) در زمینه فساد اداری
در نظام سیاسی اسلام با عنایات به این که اختیارات دولت بر مبنای قانون الهی کسب میگردد دولت و دولتمردان میبایست بر مبنای همان قانون الهی برابر خدا و مردم مسئول و پاسخگو باشند و نیز پاسخگو بودن در مقابل مردم نه تنها متعارض با پاسخگویی در مقابل خداوند نیست بلکه در طول آن و مکمل آن است. بر اساس حدیث متفق القول در کتاب صحیح البخاری، پیغمبر اکرم حضرت محمّد – صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّم – میفرمایند: کُلّکُم راعٍ وکُلّکُم مَسؤولٌ عَن رَعیَتِهِ؛ یعنی « همهی شما شبانید، و هر کدام شما از رعیت خود پرسیده میشوید».
بنابراین دین مبین اسلام که حکومت را به عنوان امانتی در دست حاکمان و کارگزاران حکومت میداند نظارت بر چگونگی استفاده و نگهداری این امانت و ضرورت پاسخگویی در قبال این امانت را از مسلّمات مبانی سیاسی اسلام به شمار میآورد.
۲-۲-۴ انواع فساد
می توان فساد را در دو مقولهی کلی زیر تقسیم بندی کرد:
الف) فساد جزئی[۱]: به افزونهخواهیهایی جزئی اشاره دارد که کارکنان دولت براثر پایین بودن حقوق و دستمزدشان برای پرداخت هزینههای خانوادهی خود از شهروندان دریافت میکنند؛
ب) فساد کلان[۲]: توسط آن دسته از مقامات عالی رتبهی دولتی صورت میگیرد که در زمینهی انعقاد قراردادهای دولتی بزرگ تصمیم میگیرند (دانایی فرد، ۱۳۸۸).
«هیدن همیر[۳]» محقق علوم سیاسی فساد اداری را به سه گونه تقسیم میکند:
۱Petty corruption
۲ Grand corruption
[۳]Hidn hmir
۱-۳-۱ اهداف اصلی پژوهش:
مطالعه و بررسی قدرت پیشگیری کننده عوامل فرهنگ سازمانی مدل هافستد از فساد اداری.
۱-۳-۲ اهداف جزئی پژوهش:
ارائه و تعیین راهکارها به مدیران در سازمان، جهت شناخت مقوله فساد اداری و تلاش در جهت اشاعه فرهنگ سازمانی متناسب در بین کارکنان سازمان به منظور پیشگیری از فساد اداری.