امروزه، مسائلی چون افزایش فشارهای رقابتی، دشواریهای کسب وکار،محدودیت منابع ،پیچیدگی های تکنولوژیک وتخصصی ترشدن کارها،شتاب تحولات محیطی،عدم اطمینان به آینده،افزایش هزینه ها،بزرگ شدن بیش از اندازه برخی از سازمانها (بویژه در بخش عمومی ) ونیز محدودیت های قانونی سبب شده است تا سازمانها در الگوهای مدیریتی خود تجدید نظر کرده وبرای دست یابی به مزیتهای رقابتی در دنیای کنونی کسب وکار ،به استراتژیهای جدیدی روی آورند. یکی از این استراتژیها تمرکز برشایستگی‌های اصلی و واگذاری انجام بسیاری از فعالیتها به منابع خارج ازسازمان (برونسپاری) است.( چشم براه، مرتضوی،1389: ۹)
ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺪی ﺑﻪ ﻣﻔهوم ﺑﻬﺮه‌وری و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ اﻣـﺮی روﺷﻦ و ﺑﺪﻳﻬﻲاﺳﺖ و ﺑﺮای اﻓﺰاﻳﺶﻧﺮخﺑﻬﺮه‌وری،ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲدرروشﻫـﺎیادارهﺳـﺎزﻣﺎنودرﺻﻮرتﻟﺰومﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ در آﻧﻬﺎ اﺟﺘﻨـﺎبﻧﺎﭘـﺬﻳﺮﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ .از ﻧﻈـﺮﻋﻠﻤـﻲ، روشﻫـﺎی ﻣﺘﻌﺪدی وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮان ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در اﻧﺘﺨﺎب راه ﺣﻞﻫﺎی اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻋﻘﻼﻳﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ، از آﻧﻬﺎﻛﻤﻚﺑﮕﻴﺮﻧﺪ . ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﺳﺮاﺳﺮﺟﻬﺎن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل تکنیک ﻫﺎ روشﻫﺎﻳﻲ ﺑـﺮای ﺣﻔﻆ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺰاﻳﺎی رﻗﺎﺑﺘﻲﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎی ﻧﻮﻳﻦﻣﺪﻳﺮﻳﺖﺧﺪﻣﺎت،ازﺟﻤﻠﻪﺑﺮونﺳﭙﺎریﻛـﻪدرآنﺗﻤـﺎمﻳﺎﺑﺨﺸﻲازﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎیﺳﺎزﻣﺎنﺑﻪاﻓﺮاد ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﺑﻴﺮوﻧـﻲ واﮔـﺬارﻣـﻲﺷـﻮد، ﻳﻜـﻲازروشﻫﺎی ﺑﻬﺮهوریاﺳﺖﻛﻪ در دو دﻫﻪاﺧﻴﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ است. (پورمعلم ،۱۳۸۹: ۳ )
امروزه تغییرات فراوانی در اداره سازمانها صورت گرفته است وساختار سازمانهاموجب تغییرات درشیوه های مدیریتی گردیده است.در این زمان سازمانها برای رسیدن به اثربخشی وکارایی بالا مجبور هستند خود رابا شرایط موجود ومحیط وفق دهند .سازمانهای جدید فعالیتهای اصلی خودراباتوجه به نیروهای کلیدی خود انجام میدهند وضمن تجزیه وتحلیل ،فعالیتهایی که به نظر می رسد می تواند درخارج از سازمان انجام شود را به نیروهای متخصص خارج از سازمان می سپارد ،به این امید که پیمانکاران ونیروهای خارج از سازمان باتوجه به تخصص مربوطه به لحاظ اقتصادی می توانندآن رابهتر وباهزینه ای کمتر انجام دهند.
۱-۲بیان مسئله
برونسپاری عبارتست از واگذاری برخی فعالیتهای داخلی یک سازمان به تأمینکننده آن دربیرون ازسازمان و واگذاری حق تصمیمگیری به تأمینکننده بیرونی براساس قرارداد.درواقع در برونسپاری علاوه برواگذاری فعالیتها وعوامل تولید(کارکنان تسهیلات،تجهیزات،فناوری وسایر تجهیزات)،اختیار تصمیم گیری(مسئولیت وحق تصمیم گیری در موردفعالیتها)نیز دراغلب موارد واگذار می‌گردد.پیتر دراکر در ارتباط با برونسپاری و آثار آن میگوید:چنینامری در واقع در حکم تحولی بنیادین در ساختار سازمان های جهانی فرد است. این بدان معناست که دیگر الزامی نیست که سازمانهای بزرگ به تشکیلات بدل شوند که تعداد زیادی افراد را در استخدام خود داشته باشند. این قبیل سازمانها به تشکیلاتی تبدیل میشوند که به درآمدهای عالیو بهرهوری مالی دست پیدا می کنند ، زیرا تنها بر فعالیتهایی تمرکز می کنند که برای آنها مأموریت یافته اند . کارهایی را انجام میدهند که دقیقاً به اهداف سازمانهای آنها مربوط است. کارهایی را به خوبی میشناسند و به جزئیات آن آشنایند.مابقیفعالیتهایخدماتیاینگونهسازمانهابهنهادهایبیرونیواگذارمیگردد.(رهاننده پورلنگرود،1392 : ۵)
به شرکتی که یک فعالیت خدماتی به آن سپرده شده است ،تأمین کننده خدمت اطلاق می شود. (الوانی و اشرف زاده،1387: 17)
در سالهای اخیر برونسپاری به عنوان یکی از ابزارهای توسعه سازمانها و ارتقای بهرهوری در قالب کوچک سازی مورد توجه مدیران و مسئولین سازمانها قرار گرفتند و صورتهای مختلف به اجرا درآمده است.
همچنین به عنوان یک ابزار اجرایی ساده و اقتصادی روز به روز کاربردهای بیشتری پیدا کرده است. در بررسی کارهای انجام شده مرتبط با برون سپاری مشخص می شود که این موضوع عمدتاً در بخش تولیدی وصنایع مختلف از جمله صنایع خودروسازی، پوشاک ، فناوری اطلاعات، صنایع غذایی،و … مورد استفاده قرار گرفته و رو به گسترش است . اما در بخش خدمات وسازمانهای دولتی که عامل رقابت پذیری در آنها مد نظر نیست، کمتر مورد توجه قرار گرفته شده است.
با توجه به رشد بخش خدمات و اهمیت موضوعاتی مانند کارائی، کیفیت، هزینه و ارزش افزوده،تکریم ارباب رجوع که در سازمانهای دولتی مطرح شده است برون سپاری فعالیتها در سازمانهای دولتی و بخش خدماتنیزموردتوجهواقعشدهاستودراولویتهایکاریسازمانها قرار گرفته است.( عالم تبریزوشایسته،1390: ۲)
بر اساس موضوعی که در ادامه روند بررسی بخشهای هزینه ای لایحه بودجه 92 بند 50 به تصویب رسید سازمان امور مالیاتی مجاز است به منظور تسهیل در انجام امور مالیاتی مودیان، قسمتی از فعالیتهای خود را به استثنای تشخیص مواخذ مالیاتی، دادرسی مالیات و عملیات اجرایی وصول مالیات را به بخش غیردولتی واگذار نماید. نحوه واگذاری و انجام دادن تکالیف طبق دستور العملی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می رسد.
برونسپاری مالیاتی انتقال بخشی از فرایندهای مالیاتی به بخش غیردولتی است که از محورهای طرح جامع مالیاتی است . در حال حاضر مالیات خودرو در ایران برونسپاری شده است . دراین تحقیقبرونسپاری مالیات خودرو که به دفاتر پیشخوان دولت سپرده شده است و تأثیر آن را بر عملکرد سازمان و همچنین عواملی که بر یک برونسپاری موفق تأثیر می گذارد مورد بررسی قرار گرفته است.
۱-۳ضرورت انجام تحقیق
شاخصهایی وجود دارند که می‌توان برونسپاری موفق را براساس آنها سنجید که عبارتند از برنامهریزی مقدماتی،تعیینسطحموردنیازکیفیتخدمات،تعیینانتظاراتمشتریاز خدمات ،استانداردسازی فرآیند،هماهنگی کیفیت زیرساختهای دانشگاه،جلب حمایت مدیریت عالی از انعقادقرارداد.اجرای هرچه موفق تر برونسپاری موجب بهبود فعالیتهای سازمان میشود. انتخاب فرآیندهای مناسب برای برونسپاری بویژه در سازمانهایی که دارای حساسیتهای فراوان اجتماعی وافتصادی است ، یکی از مسائل مهم برونسپاری به شمار میرود. ازجمله دلایل واگذاری کارها به نیروهای خارج ازسازمانمیتواند نیاز بهتخصصومهارتجدید،دستیابی به مدیریت بهتر،تمرکز راهبرد،بهبودانعطافپذیری ،بهبودعملکردوکاهش هزینه باشد.مدیرانتجاری و صنعتی در حالی که میتوانند از استراتژی برونسپاری استفاده کنند اما در عمل با مسایل و موضوعهای مفهومی متنوعی روبرو هستند. هم مدیران و هم مشاوران سعی در شناسایی این مسائل دارند تا بتوانند به گونه ای موثرتر از برونسپاریاستفاده کنند.درحالیکه تحقیقات آکادمیک قابل ملاحظهایدرزمینهاستفادهاز برونسپاری در فعالیتهای ساخت محصول موجود است، متاسفانه مطالعات عملی محدودی در زمینه برونسپاری خدمات موجود است.(کوک وهمکاران[1]،1995: ۸)
در این پژوهش به بررسی برونسپاری دریک سازماندولتی پرداخته شده است .برون سپاری به عنوان یک روش مناسب با شرط دارا بودن ویژگیهای لازم میتواند ابزار مفیدی برای صرفه جویی در هزینه وافزایش درآمد وارتقای کیفیت و آزاد سازی منابع وبالارفتن رضایت مشتریان باشد .همانگونه که این ابزار در بسیاری از شرکتها کارآمدی خودرا نشاندادهاست ،در برخیموارد نیز با ناکامیهایی در رسیدن به اهداف خود مواجه بوده است .برون سپاری با توجه به نوع شرکت یا سازمان یا شرایط محیطی ورقابتیالزامات فناوری، درزمانهای مختلفی انجام می پذیرد .برون سپاری به هردلیلی که باشد، بایستی نهایتا قدرترقابتییا بهرهوری را افزایش دهد. امروزه مدیران دریافتهاند که باید از تصدی‌گری‌های بی‌حاصل که فعالیتهای واقعی آنها نیستند، دست کشیده، از نقش کنترلی خودکاسته و به نقش‌های مذاکره‌گر، پشتیبان، تحلیلگر، راه حل دهنده و کمک دهنده بیفزایند. در این شرایط است که برونسپاری فعالیتهای سازمان به عنوان ضرورتی اجرایی و یک راهبرد اجتناب ناپذیر برای سازمانها مطرح میشود.
مدیران خواهان شرکتها و سازمانهایی می‌باشند که لاغر، چابک، انعطاف‌پذیر، پاسخگو، رقابتگر، مبتکر، کارآمد، مشتری دوست، و سود‌آور باشند. سازمانهای کوچک انعطاف‌پذیرتر و اقدامات جایگزین روش‌های سرمایه‌گذاری شده و مدیریت آنها ارگانیک و پویا است و نوآوری، خلاقیت، و ابتکار عمل درآنها تشویق میشود. در مدیریت نوین و اقتصاد پویا به‌دنبال اقدام برای جبران ضعف‌ها هستند .از جمله این اقدامات، کارا کردن شرکتها، سازمانهاوموسسات و حرکت به سوی واگذاری فعالیتها به بخش خصوصی به‌منظور افزایش بهرهوری می‌باشد. مطالعات نشان داده که امروزه سازمانها برونسپاری را به عنوان یک ضرورت اجرایی در نظر میگیرند و بسیاری از خدمات را جهت واگذاری برنامهریزی می‌نمایند. با توجه به برنامه توسعه سوم و بخصوص برنامه چهارم و عزم دولت برای کاهش تصدی‌گری این ضرورت بر دوش سازمانها و شرکت‌های دولتی و شبه دولتی است که به مساله برونسپاری در چارچوب ضوابط اقدام کنند. برونسپاری به عنوان یک راهبرد و یا در سطحی پائین‌تر یک سیاست اجتناب‌ناپذیر جهت ارتقاء کارایی فعالیتها امری ضروری می‌باشد.
در سازمان های ارائه دهنده خدمات موضوعات مهمی از قبیل افزایش میزان رضایت مشتریان، کاهش هزینه های ارائه خدمات، افزایش میزان اثربخشی کارکنان، از مهم ترین اهداف برونسپاری فرایندهاست.
نگرش سیستماتیک بهزنجیرهوفرآیندهایمالیاتی، هوشمندسازی و مکانیزه کردن روش‌های رسیدگی مشخص با حسابرسی و وصول مالیات و همچنین برونسپاری بخشی از فرآیندهای مالیاتی به بخش غیردولتی یکی از محورهای طرح جامع مالیاتی است. به‌رغم اینکه نظام مالیاتی در پایه‌ها و منابع مختلف، الکترونیکی شده است، اما این منابع به لحاظ اطلاعات با هم ارتباط متقابل ندارند. در طرح جامع مالیاتی پیش‌بینی شده است همه اطلاعات درون و برون سازمانی از طریق ذی‌نفعان یکپارچه شود. با توجه به تاکید اصل 44 مبنی بر کوچک سازی دولت، برونسپاری فرایندهای مالیاتی می تواند گامی موثر در این راستا باشد.
اهداف ویژه پژوهش:
شناسایی سازه های تاثیر گذار بر پیاده سازی برونسپاری فرایند مالیات بر خودرو
اندازه گیری سازه های تاثیر گذار بر پیاده سازی برونسپاری فرایند مالیات بر خودرو
رتبه بندی سازه های تاثیر گذار بر پیاده سازی برونسپاری فرایند مالیات بر خودرو
طراحی مدل چگونگی تحلیل پیاده سازی برونسپاری فرایند مالیات بر خودرو
فرضیه اصلی:
بین برونسپاری فرایند مالیات بر خودرو و عملکرد سازمان امورمالیاتی رابطه مستقیم ومعناداری وجوددارد.
فرضیات فرعی:
بین برنامه ریزی برونسپاری فرایند مالیات برخودرو وعملکرد سازمان امورمالیاتی رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد.
بین تحلیل استراتژیک برونسپاری فرایند مالیات برخودرو وعملکرد سازمان امورمالیاتی رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد.
بین تحلیل هزینهبرون‌سپاری فرایند مالیات برخودرو وعملکرد سازمان امورمالیاتی رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد.
بین مذاکرات برونسپاری فرایند مالیات برخودرو وعملکرد سازمان امورمالیاتی رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد.
بین الزامات پس از قرارداد برونسپاری فرایند مالیات برخودرو وعملکرد سازمان امورمالیاتی رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد
تعریف متغیرهای پژوهشی:
الف:متغیر مستقل:برونسپاری متغیرمستقل راتشکیل می دهد.
ب:متغیر وابسته:عملکردسازمان متغیر وابسته راتشکیل می دهد.
ج:متغیر تعدیل گر:برنامهریزی ،تحلیل استراتژیک وتحلیل هزینه متغیرهای تعدیلگر می باشند.
۱-برونسپاری:
تعریف مفهومی:
یکی از استراتژیهایی که در سالهای اخیر موردتوجه بسیاری از شرکتها وموسسات واقع شده است. استفاده از برونسپاری است که در صورت اجرای درست آن برمبنای مقتضیات موجود می تواند اثر مثبت ومطلوبی برروی میزان بهره وری شرکتها از خود بروز دهد.
برونسپاری اشاره به استفاده از منابع خارجی برای انجام وظایف اجرایی دارد.از دهه 1990،برونسپاری تحت جنبه های متفاوتی هم در مطالعات آکادمیکی وهم وظایف اجرایی مورد بحث قرارگرفته است.
برونسپاری عبارتست از عمل انتقال بعضی از فعالیتهای داخلی یک سازمان وواگذاری حق تصمیم گیری به عرضه کننده بیرون از سازمان براساس قرارداد،درحقیقت ودرعمل دربرون‌سپاری نه تنها فعالیتها منتقل می شوند بلکه عوامل تولید وحق تصمیم گیری نیز دراغلب موارد واگذارمی شوند.(میمند و همکاران،1389: ۳)
تعریف عملیاتی:
استفاده از تامینکنندهای درخارج از سازمان برای ارائه کالا یاخدمتی که پیشتر بطورعادی درسازمان ارائه میشدهاست.برونسپاری در واقع سپردن برخی مسئولیتها به یک شرکت یا یک شخص ثالث و بستن قرارداد با آنها است تا برخی کارها را انجام دهند.
۲-عملکرد :
تعریف مفهومی:
عملکرد در لغت یعنی حالت یا کیفیت کارکرد
تعریف عملیاتی:
عملکرد سازمانی یک سازه ی کلی است که بر چگونگی انجام عملیات سازمانی اشاره دارد . طبق این تعریف، عملکرد بهدو جزء تقسیم میشود: 1) کارایی که توصیفکنندهی چگونگی استفاده سازمان از منابعدر تولید خدمات یا محصولات است، یعنی رابطه بین ترکیب واقعی و مطلوب دروندادها برای تولید بروندادهای معین؛ و 2) اثربخشی که توصیف کنندهی درجهی نیل به اهداف سازمانی است .(رهنورد، 1387: 79)
3-برنامه ریزی مقدماتی:
تعریف مفهومی:
تعیینسطحموردنیازکیفیتخدماتازنظرسازمان،تعیینانتظاراتمشتریازخدمات،استانداردسازی فرآیند،هماهنگیکیفیتزیرساختهایسازمان،جلبحمایتمدیریتعالیبرایانعقادقرارداد.
(درینوکورانی،سبحانی فرد،۱۳۹۰ : ۳)
تعریف عملیاتی:
برنامهریزی عبارت است از «تفکر در کلیات و جزئیات برنامه» و یا به عبارت دیگر تعیین و اتخاذ شیوه و روشهایی که ما را در به بهترین نتیجه مطلوب برساند. (نبوی، 1380: 37)
4-تجزیه وتحلیل استرتژیک:
تعریف مفهومی :
تحلیل وضع موجود ارائه خدمات،توجه به مسائل فرهنگی حاصل از انعقاد قرارداد،گنجاندن اهداف کمی در قرارداد،شناسایی جهت گیری های استراتژیکتامین کننده،بازید از موقعیت مکانی تأمین کننده ،برخورداری تأمین کننده ازمزیت رقابتی در زمینه وظیفه موردنظر (درینوکورانی،سبحانی فرد،۱۳۹۰ : ۳)
تعریف عملیاتی:
تجزیه وتحلیل استراتژیک که طی آن استراتژیست به دنبال درک موقعیت استراتژیک سازمان است.استراتژی عبارتست از یک طرح واحد همه جانبه وتلفیقی که نقاط قوت وضعف سازمان را با فرصتها وتهدیدهای محیطی مربوط ساخته ودستیابی به اهداف اصلی سازمان را میسر می سازد.(داوری،شانه ساز زاده،۱۳۸۰:۴۳)
5-تحلیل هزینه:
تعریف مفهومی :
تجزیه وتحلیل تأمین کننده از نظر مالی،تعیین هزینه های انجام خدمت،بررسی توجیه مالی انعقاد قرارداد
(درینوکورانی،سبحانی فرد،۱۳۹۰ : ۳)
تعریف عملیاتی:
هزینه شامل بهای اشیا یا خدماتی است که برای تحصیل درآمد مورد نیاز می‌باشد. به عنوان مثال: هزینه حقوق کارمندان، آب، برق، تلفن، درج آگهی در روزنامه، هزینه استهلاک اثاثه و ساختمان همگی بخشی از هزینه‌های یک موسسه می‌باشند.
۱-۴ روش تحقیق
پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی بوده و از حیث نحوهی گردآوری داده ها، تحقیقی توصیفی ، از نوع پیمایشی است.این تحقیق از آن جهت کاربردی است که یافتههای آن در حل مشکلات سازمان امورمالیاتی بهکار گرفته میشود.و از آن جهت توصیفی هستند که متغیرها بر حسب وضع موجود مورد بررسی قرار میگیرند و متغیرهای تحقیق دستکاری نمیشوند.
جامعه وحجم نمونه پژوهش:
جامعه آماریِ این تحقیق، مؤدیان و کارکنان سازمان امورمالیاتی کرمانشاه است. پرسشنامه های طراحی شده میان این گروه ها توزیعو اطلاعات لازم گردآوری می‌گردد. بعلاوه نظرات خبرگان و کارشناسان مالیاتی نیز گردآوری و یکپارچه می‌گردد.حجم نمونه یا همان مجموعه یا گروهی از عناصر یک جمعیت آماری که به هنگام نمونه گیری برای سنجش برگزیده می شوند که در واقع همه صفات جامعه، خاصه آن صفاتی که از لحاظ موضوع تحقیق دارای اهمیت است، به تناسب در نمونه وجود داشته باشد و بتوان نتایج حاصل از آن را به کل جامعه تعمیم داد.
[1] Cooke et al